Ali Kuşçu :asıl adı Ali Bin Muhammet (d. 1403, Semerkant - ö. 16 Aralık 1474, İstanbul), ünlü Türk Gökbilimci, Matematikçi ve Dilbilimci.
Gerçek adı, Ali Bin Muhammet'tir. Türk-İslam dünyasının büyük astronomi ve kelam alimi olan Ali Kuşçu, 15. yüzyıl başlarında Semerkant'ta doğdu. Babası Muhammed, ünlü Türk Sultanı ve astronomu Uluğ Bey'in kuşçusu olduğu için, ailesi "Kuşçu" lakabıyla meşhur oldu. Küçük yaştan itibaren matematik ve astronomiye ilgi duyan Ali Kuşçu, devrin en büyük alimleri olan Bursalı Kadızâde Rumî, Gıyâseddin Cemşîd ve Muînuddîn Kâşî’den matematik ve astronomi dersi aldı. Daha sonra bilgisini artırmak için Kirman'a gitti. Burada Hall-ü Eşkâl-i Kamer (Ay Safhalarının Açıklanması) adlı risale ile Şerh-i Tecrîd adlı eserini yazdı. Ali Kuşçu, Semerkant ve Kirman'da eğitimini tamamladıktan sonra Uluğ Bey'e yardımcı ve rasathanesine müdür oldu. 1449'da hacca gitmek istedi. Tebriz'de Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan kendisine büyük saygı gösterdi ve Fatih'le barış görüşmelerinde yardımını istedi. Ali Kuşçu, Uzun Hasan'ın sözcülüğünü yaptıktan sonra Fatih'in davetiyle İstanbul'a geldi. Osmanlı - Akkoyunlu sınırında II. Mehmed'in emriyle büyük bir törenle karşılanan Ali Kuşçu, Ayasofya medresesine müderris oldu. Ali Kuşçu, 16 Aralık 1474 tarihinde İstanbul'da vefat etti.
Battani (Ebu Abdullah Muhammed ibn-i Cabir ibn-i Sinan er-Rakki el-Harrani es-Sabi el-Battani, (Arapça: أبو عبد الله محمد بن جابر بن سنان الحراني الصابي البتاني, Latince: Albategnius, Albategni, Albatenius) (d. 850 - ö. 929) Müslüman astronom ve matematikçi. Harran doğumlu Battani, babası Cabir İbn Sinan el-Battani tarafından eğitilmiştir.
En bilinen buluşu, Güneş yılının en son bulgulara çok yakın olan 365 gün, 5 saat, 46 dakika ve 24 saniye olarak doğru belirlenmesidir.
Trigonometrik bağlantıları bugün kullanılan şekliyle formülleştiren bilimadamıdır.
Ayrıca sin x = a cos x eşitliğini buldu, formül:
Hermann Minkowski
Litvanya'lı bir matematikçi olan Hermann Minkowski, 1864 yılında Aleksotas'te doğdu. 1896 ile 1902 yılları arasında Zürih Federal Politeknik Okulunda ve ölünceye kadar da Göttingen Üniversitesinde profesörlük yaptı. 1882 yılında, tam katsayılı ikinci dereceden şekiller kuramının temelleri üstüne inceleme yazısıyla Fen Akademisinin büyük matematik ödülünü aldı. Euclides olmayan geometriyle karıştırılmaması gereken bir sayılar geometrisi kurarak sayılar kuramına bazı geometrik kavramlar getirdi. Sonunda özel bir metrikle donatılmış dört boyutlu özel bir uzaya başvurarak, Einstein'in kısıtlı bağlılık kuramının, bugün klasik sayılan geometrik bir yorumunu verdi. Buna Minkowski uzay zamanı denir. Sayılar geometrisi, 1896 yılında basıldı. 1907 yılında "Diophantus Yaklaşımları" adlı eseri yayınladı. "Çalışmalar" adlı yapıtı da 1911 yılında çıktı. Analizin birçok dalında Minkowski eşitsizliği kullanılır. Kendisi, 1909 yılında Göttingen'de öldü.
John Lennard-Jones
John Edward Lennard-Jones, (d. 27 Ekim 1894 – ö. 1 Kasım 1954). İngiliz matematikçi. Günümüz sayısal kimya alanının kurucusu sayılır.
Lennard-Jones, bilim insanları arasında, molekül yapısı, valans, ve moleküller arası kuvvet alanlarında yaptığı çalışmalarla bilinir. Bu alanlarda onlarca yıl boyunca yapılan araştırmalar, onun 1929'da yazdığı makaleden esinlenmektedir.
Joseph-Louis Lagrange
Joseph-Louis Lagrange, comte de l'Empire (25 Ocak 1736 – 10 Nisan 1813, vaftiz ismi Giuseppe Lodovico Lagrangia), İtalyan-Fransız matematikçi ve astronom. Analiz, sayılar kuramı, klasik mekanik ve gök mekaniği alanlarına önemli katkılarda bulundu. 18. yüzyılın en önemli matematikçilerindendir. Bilimsel makalelerini bir oturuşta, hiç düzeltme yapmadan yazabildiği söylenir. 20 yaşına gelmeden Torino'daki topçu okulunda geometri öğretmeni olmuş, 20'li yaşlarında dalga yayılımı ve eğrilerin minimum ve maksimum noktalarıyla ilgili yazdığı makaleler sayesinde yaşayan en büyük matematikçilerden biri olarak kabul görmüştür. Euler ve d'Alembert'in desteğiyle Berlin'deki Prusya Bilim Akademisi'nin matematik bölümü başkanı olan Lagrange, I. Napoléon döneminde senatör ve kont ilan edilmiştir ve bugün Paris'teki Panthéon'da gömülüdür.
Joseph-Louis Lagrange
 |
Kurt Gödel (28 Nisan, 1906 - 14 Ocak, 1978), mantıkçı, matematikçi ve matematik felsefecisidir. Kendi ismiyle anılan Gödel'in Eksiklik Teoremi ile tanınır.
Leonidas Alaoğlu, (19 Mart 1914 – Ağustos 1981) matematik teoremcisi. Türk mü, Yunan mı olduğu tartışma konusudur. 1914-1981 yılları arasında Amerika'da yaşamıştır.
En ünlü teoremlerinden bazıları:
- Banach-Alaoglu Teoremi,
- Bourbaki-Alaoğlu Teoremi
Masatoşi Gündüz İkeda (池田 正敏 ギュンドゥズ Ikeda Masatoshi Gyunduzu, d. 25 Şubat 1926, Tokyo. ö. 9 Şubat 2003, Ankara), cebirsel sayılara katkılarıyla tanınan Japon asıllı Türk matematik bilgini.
1948'de Osaka Üniversitesi Matematik Bölümü'nü bitirdi. 1953'te doktor, 1955'te de doçent unvanlarını aldı. 1957-59 arasında Almanya'da Hamburg Üniversitesi'nde Helmuth Hasse'nin yanında araştırmalar yaptı. Hasse'nin önerisi üzerine 1960'ta Türkiye'ye gelerek Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde İstatistik dersleri vermeye başladı. 1961'de aynı üniversitenin fen fakültesinde yabancı uzmanlığa atandı.
1964'te Türk uyruğuna geçerek, 1965'te doçent, 1966'da profesör oldu. 1968'de Ege Üniversitesi'nin izniyle bir yıl süreyle çalışmak üzere Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne gitti. İzninin bitiminde Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin sürekli kadrosuna girdi. Çeşitli tarihlerde Hamburg, ABD'deki California ve Ürdün'deki Yermuk üniversitelerinde konuk öğretim üyesi,1976'da Princeton'daki Yüksek Araştırma Enstitüsü'nde araştırmacı olarak çalıştı. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu'nun (TÜBİTAK) Temel Bilimler Araştırma Kurumunda yer aldı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Pür Matematik Araştırma Ünitesi başkanlığı yaptı. Cebir ve sayılar kuramına katkılarından dolayı 1979'da TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü kazandı.
Japonya'da bulunduğu dönemde halkalar kuramı ve grupların matrisle gösterimi üzerine araştırmalar yapan İkeda, 1970'lerde cebirsel sayılar kuramına yönelerek, rasyonel sayılar cisminin salt Galois grubunun otomorfizimleri ve tümelliği konularında önemli çalışmalar gerçekleştirdi. Ünlü matematik dergisi Crelle's Journal'da yayımlanan bir çalışmasında Galois grubunun çok özel bir yapıda olduğunu gösterdi.
Nicolas Bourbaki
Bir grup 20. yüzyıl Fransız matematikçisi Nicolas Bourbaki takma adı altında toplanıp,1935 yılından başlayarak modern ileri matematiğin çıkışı sayılan pek çok kitap yazmışlardır. Nicolas Bourbaki, ünlü eserleri, yaklaşımları ve teorileri olan hayali bir karakter olmasına karşın, Bourbaki Grubu ya da resmi adıyla Association des collaborateurs de Nicolas Bourbaki ("Nicolas Bourbaki işbirlikçileri örgütü"), Paris’te, École Normale Supérieure’de merkezi olan bir kuruluştur.
Giuseppe Piazzi (7 Temmuz 1746 - 22 Temmuz 1826), rahip, matematikçi ve astronomdu. Valtellina'da doğdu. Napoli'de öldü. Palermo'da bir gözlemevi kurdu ve Ceres'i keşfetti
Alfred Tarski, (14 Ocak 1902 - 1983), genel cebir, ölçü kuramı, matematiksel mantık, kümeler kuramı ve metamatematik alanlarında yaptığı katkılarla tanınan Polonya asıllı ABD'li matematikçi ve mantıkçı.
not: vikipedi den alınmıştır |
